Veilig opgroeien

Positieve jeugdervaringen, veerkracht en sociale steun

In het belang van ouders en kinderen willen we ingrijpende jeugdervaringen bespreekbaar maken en bijdragen aan het voorkómen en terugdringen van gezondheidsschade die daardoor kan ontstaan. We werken aan een maatschappij en sociale omgeving waarin op grond van betrouwbare en eerlijke informatie over stress en onveiligheid (binnen en buiten het gezin) open gesproken kan worden. We willen positieve jeugdervaringen, veerkracht en sociale steun voor zowel ouders als kinderen en jongeren stimuleren. We staan náást ouders en kinderen en dragen bij aan hun eigen regie, handelingsperspectieven, veerkracht en toegang tot support.

Ode aan alle ouders

In de baby- en peutertijd worden iedere dag miljoenen verbindingen aangelegd in de hersenen van een kind. Die verbindingen vormen een belangrijke basis voor alles wat je kind later kan leren en ontwikkelen. Met de campagne ‘ode aan alle ouders’ en de bijbehorende toolkit laten we zien dat ouders met ogenschijnlijk kleine dingen zoals het knuffelen, troosten en oprechte aandacht geven aan hun kind al het verschil kunnen maken. Daarnaast geven we tips wat je kunt doen als je dat als ouder moeilijk vindt. De boodschap: ouderschap hoef je niet alleen te doen en steun/hulp vragen is oké! Meer weten of de toolkit downloaden? Ga naar www.1e1000dagen.nl. 

Je Monster de Baas

Met deze campagne door en voor jongeren willen we laten weten dat ingrijpende jeugdervaringen veel voorkomen, dat je niet alleen bent en dat het helpt als je steun zoekt en erover praat. Ook roepen we op om een luisterend oor te bieden. Geïnspireerd door de verhalen van jongeren scheef zangeres Bente hiervoor het prachtige nummer ‘Stil bij mij’. Daarbij werd een videoclip gemaakt en een mini-documentaire. Voor meer informatie kunnen jongeren terecht op de website www.jemonsterdebaas.nl.

 

De Breinbijsluiter

Hoe ontwikkelt het brein zich? Hoe reageert het brein op stressvolle of onveilige situaties in het leven van kinderen en volwassenen? Wat kun je als jongere doen om te werken aan een veerkrachtig brein of om je brein te helpen herstellen van stressvolle gebeurtenissen? En wat kun je als ouder doen om je eigen brein en dat van je kind(eren) gezond en veerkrachtig te houden? De antwoorden op deze vragen krijg je in De Breinbijsluiter: een interactieve animatie over stress, tegenslag en veerkracht. De eerste over de ontwikkeling van het brein, een breinbijsluiter gericht op ouders én een breinbijsluiter speciaal voor jongeren.

Inzichten over ingrijpende jeugdervaringen delen

Wat verstaan we onder ingrijpende jeugdervaringen? Hoe vaak komt het vóór? Wat zijn de mogelijke gevolgen? Wat zijn beschermende factoren? En wat kunnen ouders, kinderen en mensen om hen heen doen om gezondheidsschade te voorkómen en veerkracht te versterken? Dit zijn belangrijke vragen, waar op basis van wetenschappelijke inzichten antwoorden op te geven zijn. Deze inzichten willen wij delen met iedereen die er zijn of haar voordeel mee kan doen.

Onderstaande infographics over ingrijpende jeugdervaringen zijn ontwikkeld door Augeo Foundation, partner van de Samenwerkende Gezondheidsfondsen. Ze zijn primair gericht op professionals die met ouders en kinderen werken. Lees hier méér over hoe je informatie over ingrijpende jeugdervaringen wel en niet kunt gebruiken.

Wil je meer informatie over het voorkomen van gezondheidsschade door ingrijpende jeugdervaringen? Lees dan dit artikel uit Vakblad Vroeg

Veelgestelde vragen

Helaas wel. Ingrijpende jeugdervaringen kunnen zorgen voor schadelijke stress in het zich ontwikkelende kinderbrein. Dit kan de ontwikkeling van het immuunsysteem en de stressrespons beïnvloeden, wat gepaard gaat met een  verhoogd  risico op ongezond gedrag zoals roken, alcoholgebruik, te weinig lichaamsbeweging en ongezonde voeding. Ook gaan ingrijpende jeugdervaringen gepaard met een grotere kans op ernstige (chronische) ziekten, zoals astma, diabetes, hart- en vaatziekten en kanker. Dit geldt ook voor psychische gezondheidsproblemen, zoals angststoornissen en depressies. Belangrijk is wel te benadrukken dat ingrijpende jeugdervaringen niet noodzakelijk voor iedereen tot gezondheidsschade leiden. Dat komt omdat er ook beschermende factoren aanwezig kunnen zijn, zoals betrouwbare steunfiguren, positieve ervaringen en karaktereigenschappen die de natuurlijke veerkracht van het kind verhogen.

Natuurlijk is niet alles te voorkómen, maar we weten inmiddels wel uit wetenschap en praktijk dat ingrijpende jeugdervaringen deels te voorkómen zijn, en ook dat (gezondheids)schade als gevolg ervan kan worden voorkómen of in ieder geval beperkt. Diverse studies en voorbeelden uit het buitenland tonen aan dat een belangrijke (eerste) stap in een effectieve aanpak is: het taboe doorbreken, mensen ervan bewust maken dat het meemaken van ingrijpende jeugdervaringen iedereen kan overkomen en hoe belangrijk het is om erover te praten met iemand die je vertrouwt. Vandaar dat wij de jongerencampagne ‘Je Monster de Baas’ gelanceerd hebben met als kernboodschap: “Nare ervaringen kunnen je leven beheersen. Zoek steun en praat erover. Dat helpt.” Verder is het belangrijk dat we het als samenleving ouders makkelijker maken om hun kinderen veilig op te laten groeien zodat zij zich kunnen ontwikkelen tot veerkrachtige volwassenen. Door ouderschap meer te waarderen en erkennen, gedegen informatie te delen over veilig opgroeien en sociale steun te stimuleren.

Er zijn ook ouders en andere volwassenen die zelf nog last hebben van hun ingrijpende jeugdervaringen. Ouders die behoefte hebben aan steun en een luisterend oor verwijzen we door naar de Oudertelefoon. Daar kunnen ze anoniem hun verhaal delen en eventueel doorverwezen worden naar hulp als dat nodig is.

De Gezonde Generatie begint bij een gezonde basis. Daarom maken we ons sterk voor het veilig opgroeien van kinderen, het versterken van veerkracht van ouders en kinderen, het bijdragen aan een gezonde ontwikkeling van het (kinder)brein en het voorkómen van gezondheidsschade door ingrijpende jeugdervaringen. Door oog te hebben voor ingrijpende jeugdervaringen als veelvoorkomende onderliggende factor voor ongezond gedrag en gezondheidsschade, en door in te zetten op het voorkómen ervan, willen we de impact van het programma Gezonde Generatie nog verder vergroten.

Dit programma is een samenwerking tussen een collectief van kinder- en vermogensfondsen, Augeo, inhoudelijke experts op het terrein van ingrijpende jeugdervaringen en de Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF). Hiermee wordt voor het eerst in Nederland de preventie van ingrijpende jeugdervaringen opgenomen in een integrale gezondheidsvisie met een preventieve doelstelling en een langetermijnperspectief.

Via de campagne ‘Je Monster de Baas’ geven we meer informatie over ingrijpende jeugdervaringen, delen we verhalen van andere jongeren en stimuleren we jongeren om te praten en te luisteren. Als jongeren in vertrouwen hun verhaal willen delen of vragen hebben kunnen ze bellen met de Kindertelefoon (8-18 jaar) (0800- 0432), of de Alles Oké Supportlijn (18-25 jaar) (0800-0450). Jongeren (12+) die gratis en anoniem willen praten met een professionele hulpverlener kunnen terecht bij MIND Korrelatie (0900-1450). Of als jongeren op zoek zijn naar andere vormen van hulp kunnen ze terecht op www.jongerenonline.nl

Ouders kunnen terecht bij de Oudertelefoon voor anonieme ondersteuning bij opvoeden en ouderschap of een luisterend oor  https://www.oudertelefoon.nl/ of Mind Korrelatie als ze kampen met mentale klachten www.mindkorrelatie.nl.

Elke ouder wil het beste voor zijn of haar kind. Helaas zijn er soms omstandigheden waardoor dat niet lukt. Dat kan zijn doordat er problemen in het gezin zijn zoals relatieproblemen of financiële stress, of ouders kampen met psychische problemen of een verslaving. Het kan ook zijn dat ouders zelf ingrijpende jeugdervaringen hebben meegemaakt en niet goed weten hoe zij een veilige en liefdevolle omgeving voor hun kind kunnen creëren. In de gevallen dat ouders een rol spelen in het ontstaan van ingrijpende jeugdervaringen van hun kind(eren) is dat in verreweg de meeste gevallen niet de opzettelijke intentie of bedoeling van ouders, maar een stapeling van stress, ongunstige omstandigheden, onmacht of eigen problemen van ouders. We willen daarom dat ouders gesteund worden in hun ouderschap en geholpen worden om de ouder te zijn die ze willen zijn. Dat doen we door ons naast het versterken van jongeren ook op het versterken van ouders te richten en de drempel – ook voor ouders – te verlagen om steun te zoeken en te praten over wat je (thuis) meemaakt.

De informatie over ingrijpende jeugdervaringen (Adverse Childhood Experiences / ACEs) is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek onder grote groepen mensen. Sinds het grootschalige onderzoek van Felitti en Anda (1998) een verband liet zien tussen ACEs en verschillende lichamelijke en psychische ziektes volgden vele onderzoeken wereldwijd. Inmiddels is er een brede kennis ontwikkeld en kunnen we stellen dat een stapeling van ACEs de kans vergroot op een breed scala aan mentale, fysieke en sociale gezondheidsproblemen. Deze informatie over ACEs is belangrijk om een brede bewustwording te creëren in de maatschappij en om psycho-eduactie te geven: ingrijpende jeugdervaringen komen vaak voor en kunnen ernstige gevolgen hebben. Omdat er ook veel kennis is over wat je eraan kunt doen om die nare gevolgen te voorkómen, is het belangrijk dat daar meer bekendheid over komt. Door ingrijpende jeugdervaringen een gesprekonderwerp te laten zijn, kan deze informatie eraan bijdragen dat gezondheidsschade op korte en lange termijn wordt teruggedrongen en voorkómen. En zodoende bijdragen aan een generatie kinderen en jongeren die optimale kansen krijgen om op te groeien tot gezonde en veerkrachtige volwassenen. De informatie over ACEs is niet bedoeld om uitspraken te doen over individuen of om mensen mee te screenen of diagnosticeren. Ook is de ACE-lijst niet bedoeld om een behandeling op te baseren. Op individueel niveau geldt namelijk dat ingrijpende jeugdervaringen niet noodzakelijk voor iedereen tot problemen, gezondheidsklachten of ziekten leiden. Dat komt onder andere omdat er ook beschermende factoren aanwezig kunnen zijn, zoals betrouwbare steunfiguren, positieve ervaringen en karaktereigenschappen die de natuurlijke veerkracht van het kind verhogen. Daarnaast zijn het statistieken die iets zeggen over grote groepen mensen. Daaruit kun je een kans afleiden voor het individu, maar dat zegt niet dat deze persoon ook daadwerkelijk met problemen of schadelijke gevolgen te maken zal krijgen. Individuele verschillen tussen kinderen/jongeren, en de omstandigheden waarin zij opgroeien, maakt dat de ene persoon meer last heeft van de negatieve gevolgen van wat hij/zij heeft meegemaakt dan de andere persoon.

 

In 2021/2022 werken we aan vier concrete deelprojecten:

Voor zowel (a.s.) ouders als voor jongeren is een Breinbijsluiter ontwikkeld. Dit is een tool om uitleg te geven over hoe je brein werkt, hoe het zich ontwikkelt – met name in je kindertijd – en wat je kunt doen om je eigen brein en dat van je kind(eren) gezond en veerkrachtig te houden.

Binnen een brede bewustwordingscampagne voor aanstaande en prille ouders schenken we aandacht aan het thema Veilig opgroeien en het belang van het geven en ontvangen van steun aan ouders en kinderen. Voor deze campagne werken we samen met het project: de 1e 1000 dagen binnen Gezonde Generatie.

De campagne 'je monster de baas' is gericht op het creëren van meer openheid over ingrijpende jeugdervaringen, het normaliseren om te praten over hoe het thuis gaat en het stimuleren van sociale steun door volwassenen en leeftijdsgenoten. Jongeren en adolescenten met en zonder ingrijpende jeugdervaringen zijn actief betrokken bij het realiseren van deze campagne. Zie www.jemonsterdebaas.nl.

Tot slot verrijken we de verschillende allianties en projecten binnen het programma Gezonde Generatie met kennis over ingrijpende jeugdervaringen.Het meerjarenprogramma: voorkómen van gezondheidsschade door ingrijpende jeugdervaringen is een samenwerking tussen de Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF) en een collectief van vermogens- en kinderfondsen, waaronder Stichting FEMI, Triodos Foundation, Adessium, Kinderpostzegels en Augeo, die zich verenigd hebben rond deze gezamenlijke doelstelling.

 

Het meerjarenprogramma: voorkómen van gezondheidsschade door ingrijpende jeugdervaringen is een samenwerking tussen de Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF) en een collectief van vermogens- en kinderfondsen, waaronder Stichting FEMI, Triodos Foundation, Adessium, Kinderpostzegels en Augeo, die zich verenigd hebben rond deze gezamenlijke doelstelling.

Volg ons op social media

 

Ontvang Gezonde Generatie updates

Schrijf je hieronder in voor updates over de Gezonde Generatie en maandelijkse tips om gezond te leven én bij te dragen aan de Gezonde Generatie. Lees hier de privacyverklaring.