Gezond én veilig opgroeien
Om fysiek, sociaal en mentaal gezond op te kunnen groeien is een veilige omgeving belangrijk. Dit betekent dat een kind met liefde en aandacht opgroeit, zonder angst, bedreiging of verwaarlozing. We dragen daarom bij aan het stimuleren van positieve jeugdervaringen, veerkracht en sociale steun voor ouders, kinderen en jongeren.
1 op de 4 kinderen en jongeren in Nederland maakt 2 of meer ingrijpende jeugdervaringen mee, zoals een complexe scheiding, emotionele verwaarlozing of opgroeien in armoede. Een opeenstapeling van ingrijpende jeugdervaringen kan chronische stress veroorzaken. Dit is een schadelijke vorm van stress die op den duur kan leiden tot fysieke en mentale gezondheidsschade. Dát willen we voorkomen.
Wat verstaan we onder ingrijpende jeugdervaringen? Hoe vaak komen ze voor? Wat zijn de mogelijke gevolgen? En wat kunnen we doen om de veerkracht van kinderen te versterken? Op basis van de laatste wetenschappelijke inzichten ontwikkelden we samen met Augeo Foundation zeven infographics die antwoord geven op deze vragen.
Gelukkig kunnen we veel doen om kinderen gezond en veilig op te laten groeien. Met elkaar kunnen we zorgen voor een veilige omgeving waarin de fysieke, sociale en mentale ontwikkeling van kinderen wordt gestimuleerd, én waarin ouders in het opvoeden worden ondersteund. Daarin kunnen we allemaal van betekenis zijn; of je nu een buurvrouw, vriend, leerkracht of sporttrainer bent.
Iedereen maakt in het leven weleens nare en ingrijpende dingen mee, dat is helaas niet altijd te voorkomen. Een ingrijpende ervaring hoeft gelukkig niet tot langdurige klachten te leiden; kinderen kunnen heel veerkrachtig zijn en met voldoende zorg en aandacht goed herstellen. Om gezondheidsschade te voorkomen is het investeren in het versterken van veerkracht heel belangrijk. Zeker wanneer kinderen langdurig stress ervaren. Oprechte aandacht, ondersteunende relaties en positieve jeugdervaringen helpen om veerkracht te vergroten. Het mooie is; daar kan iedereen aan bijdragen.
Mij heeft het heel erg geholpen om mijn verhaal online te delen, maar dat hoeft natuurlijk niet voor iedereen zo te zijn. Uiteindelijk gaat het erom dat je kunt praten met mensen die je vertrouwt, en een plek zoekt waar jíj je veilig voelt.
Tanisha, 22 jaar
Ik herinner me nog heel goed het moment dat iemand voor het eerst vroeg waar ík behoefte aan had. Het was zo fijn dat iemand me opmerkte en erkende: hé, je hebt best wel wat meegemaakt.
Fahima, 21 jaar
Dankzij mijn vriend kreeg ik meer zelfvertrouwen en voel ik me gesteund. Met zijn steun durfde ik me open te stellen en om hulp te vragen. Achteraf had ik gewild dat ik dat eerder had kunnen doen bij iemand.
Chantal, 24 jaar
Op mijn negentiende ben ik als ervaringsdeskundige vrijwilligerswerk gaan doen. Ik ontdekte dat er veel andere mensen zijn die soortgelijke dingen hebben meegemaakt als kind, terwijl ik me altijd zó alleen voelde.
Moraya, 24 jaar
Ik denk dat jongeren in de zorg te veel als monsters worden gezien. Maar we zijn ook maar gewoon mensen die liefde willen ontvangen en willen meedraaien in de maatschappij. De zorg voor jongeren moet veel meer worden aangepast op individuele personen. Alleen dan kun je mensen zien zoals ze echt zijn.
Rafäel, 25 jaar
Ik heb mezelf vaak de schuld gegeven van dingen die gebeurden door mijn thuissituatie. Pas later zag ik in dat mijn ouders er meer voor me hadden moeten zijn; dat heeft misschien ook met ouder worden te maken.
Georgia, 22 jaar
Het heeft me veel geholpen om er met anderen over te praten. Mensen in mijn omgeving reageerden begripvol en gaven aan dat het niet normaal is wat ik heb meegemaakt. Daardoor realiseerde ik me dat ik best wel mag zeggen dat mijn jeugd niet leuk was.
Lotte, 20 jaar
Ook haal ik veel steun uit het maken van muziek. Dat gebruik ik als uitlaatklep. Ik zou iedereen aanraden om op zoek te gaan naar een hobby waarin je jezelf kunt uiten: of dat nu sport, kunst of iets anders is.
Micha, 21 jaar
Tijdens mijn afstudeerstage zei iemand: je laat zo weinig van jezelf zien. Dat raakte me omdat het wáár was. Ik ben toen begonnen aan het boek dat nu af is en wordt gepubliceerd. Het schrijven ervan heeft me geholpen om open te zijn tegen mensen, maar ik wil ook laten zien wat voor verwoestend effect mishandeling heeft op een kind.
Marco, 25 jaar
De jeugdhulpinstelling waar ik drie maanden zat als tiener, heeft me laten inzien hoe nuttig hulp kan zijn om door moeilijke periodes te gaan. Die hulp wil ik ook aan anderen bieden. Met het delen van mijn verhaal wil ik anderen laten weten dat ik ze begrijp. Je bent nooit alleen.
Sanne, 20 jaar
Natuurlijk is niet alles te voorkómen, maar we weten inmiddels wel uit wetenschap en praktijk dat ingrijpende jeugdervaringen deels te voorkómen zijn, en ook dat (gezondheids)schade als gevolg ervan kan worden voorkómen of in ieder geval beperkt. Diverse studies en voorbeelden uit het buitenland tonen aan dat een belangrijke (eerste) stap in een effectieve aanpak is: het taboe doorbreken, mensen ervan bewust maken dat het meemaken van ingrijpende jeugdervaringen iedereen kan overkomen en hoe belangrijk het is om erover te praten met iemand die je vertrouwt. Vandaar dat wij de jongerencampagne ‘Je Monster de Baas’ gelanceerd hebben met als kernboodschap: “Nare ervaringen kunnen je leven beheersen. Zoek steun en praat erover. Dat helpt.” Verder is het belangrijk dat we het als samenleving ouders makkelijker maken om hun kinderen veilig op te laten groeien zodat zij zich kunnen ontwikkelen tot veerkrachtige volwassenen. Door ouderschap meer te waarderen en erkennen, gedegen informatie te delen over veilig opgroeien en sociale steun te stimuleren.
De Gezonde Generatie begint bij een gezonde basis. Daarom maken we ons sterk voor het veilig opgroeien van kinderen, het versterken van veerkracht van ouders en kinderen, het bijdragen aan een gezonde ontwikkeling van het (kinder)brein en het voorkómen van gezondheidsschade door ingrijpende jeugdervaringen. Door oog te hebben voor ingrijpende jeugdervaringen als veelvoorkomende onderliggende factor voor ongezond gedrag en gezondheidsschade, en door in te zetten op het voorkómen ervan, willen we de impact van het programma Gezonde Generatie nog verder vergroten.
Dit programma is een samenwerking tussen een collectief van kinder- en vermogensfondsen, Augeo, inhoudelijke experts op het terrein van ingrijpende jeugdervaringen en de Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF). Hiermee wordt voor het eerst in Nederland de preventie van ingrijpende jeugdervaringen opgenomen in een integrale gezondheidsvisie met een preventieve doelstelling en een langetermijnperspectief.
Helaas wel. Ingrijpende jeugdervaringen kunnen zorgen voor schadelijke stress in het zich ontwikkelende kinderbrein. Dit kan de ontwikkeling van het immuunsysteem en de stressrespons beïnvloeden, wat gepaard gaat met een verhoogd risico op ongezond gedrag zoals roken, alcoholgebruik, te weinig lichaamsbeweging en ongezonde voeding. Ook gaan ingrijpende jeugdervaringen gepaard met een grotere kans op ernstige (chronische) ziekten, zoals astma, diabetes, hart- en vaatziekten en kanker. Dit geldt ook voor psychische gezondheidsproblemen, zoals angststoornissen en depressies. Belangrijk is wel te benadrukken dat ingrijpende jeugdervaringen niet noodzakelijk voor iedereen tot gezondheidsschade leiden. Dat komt omdat er ook beschermende factoren aanwezig kunnen zijn, zoals betrouwbare steunfiguren, positieve ervaringen en karaktereigenschappen die de natuurlijke veerkracht van het kind verhogen.
Heb je vragen, opmerkingen of verzoeken? Neem dan gerust contact met ons op.
gezondegeneratie@gezondheidsfondsen.nl
Eleanne Plaizier
Projectleider Veilig opgroeien & 1e 1000 dagen
