RIVM: slimme suikertaks vermindert verkoop suiker via suikerrijke dranken

• Gezonde voedselomgeving
• Nieuws

Uit recent RIVM-onderzoek blijkt dat invoering van een slimme suikertaks in 2025 zou leiden tot een daling van 11 tot 14 procent (244 tot 323 miljoen liter) in de verkoop van alcoholvrije dranken zoals frisdranken, sappen en siropen in Nederland. Dit betekent dat hierdoor 18 tot 21 miljoen kilo minder suiker verkocht zou worden via dranken. De slimme suikertaks is daarmee een effectieve maatregel om de verkoop van suiker via alcoholvrije dranken te beperken.

Meer dan de helft van de volwassenen en één op de acht kinderen in Nederland hebben overgewicht. Zij hebben een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, kanker, diabetes type 2, nierziekten of spijsverteringsziekten. Jaarlijks gaan er nu al 13.000 mensen dood aan de gevolgen van een ongezond voedingspatroon. Het Diabetes Fonds, de Hartstichting, de Maag Lever Darm Stichting en de Nierstichting, verenigd in de Alliantie voor de Gezonde Generatie (AVGG), willen voorkomen dat het overgewichtprobleem nog verder groeit.
Een belangrijke oplossing is het verminderen van de suikerconsumptie via alcoholvrije dranken. Nederlanders consumeren per dag gemiddeld 1,8 liter alcoholvrije drank. Bijna een kwart van alle toegevoegde suikers die mensen via eten of drinken binnenkrijgen, zit in alcoholvrije dranken.

Naar een gezonde slimme suikertaks

Op dit moment is er een verbruiksbelasting ingesteld op alcoholvrije dranken. Het uitgangspunt van deze belasting is niet om gezondheidswinst te behalen. Ook gezonde dranken als mineraalwater en suikervrije frisdranken worden namelijk net zo zwaar belast als suikerrijke dranken. Het kabinet heeft onderzoek ingesteld naar hoe de verbruiksbelasting zo kan worden aangepast dat ze ook de consumptie van suiker via alcoholvrije dranken vermindert.

RIVM: suikertaks verlaagt verkoop van suiker in dranken

Vanaf 1 januari 2024 gaat de verbruiksbelasting omhoog van 8,8 cent naar 26 cent per liter. Het RIVM heeft berekend dat dit zal leiden tot een verkoopdaling van 384 miljoen liter. Als de slimme suikertaks in Nederland wordt ingevoerd, levert dat daarbovenop een verkoopdaling op van 11 tot 14 procent (244 tot 323 miljoen liter). Daarmee wordt 18 tot 21 miljoen kilo minder suiker verkocht via alcoholvrije dranken. Het RIVM zal in volgend onderzoek doorrekenen hoe groot het effect van deze verkoopdalingen is op overgewicht.

Suikertaks maakt dranken gezonder

Het grote verschil met de verbruiksbelasting is dat de slimme suikertaks trapsgewijs oploopt: hoe meer suiker, hoe hoger de belasting. Dit stimuleert producenten om minder suiker aan hun dranken toe te voegen: zo wordt de belastingverhoging gemeden en ontstaat tevens gezondheidswinst. In Engeland is de slimme, getrapte suikertaks al met succes ingevoerd en heeft in drie jaar geleid tot een daling van het volume verkochte suikers in dranken van zo’n 30%. Dit effect is bij alle huishoudens zichtbaar, ongeacht inkomen en sociale status.

Maatregelen tegen overgewicht niet controversieel

De ministeries van VWS en Financiën hebben aangegeven dat de suikertaks op z’n vroegst in 2026 kan worden ingevoerd. Door de val van het kabinet Rutte IV is het risico ontstaan dat de slimme suikertaks en ook de afschaffing van btw op groente en fruit als controversiële onderwerpen worden gezien. Dat moet koste wat kost worden voorkomen, want de bestrijding van overgewicht kan geen dag meer wachten. Daarom roept de AVGG alle Kamerleden op, om erop toe te zien dat deze maatregelen als één pakket op de politieke agenda blijven en niet controversieel worden verklaard.