Berekening RIVM Nationaal Preventieakkoord laat zien: snel extra preventiemaatregelen en lange termijn beleid nodig

• Verkiezingen
• Algemeen
• Gezonde voedselomgeving
• Alcoholpreventie
• Rookvrije Generatie
• Nieuws
• Persberichten

17 januari 2024- Het RIVM heeft vandaag een modelberekening gepubliceerd over de doelstellingen van het Nationaal Preventieakkoord (NPA). Belangrijkste conclusie: de impact van het NPA op alcoholpreventie, overgewicht en rookvrij is nog onvoldoende. Dit terwijl roken, overgewicht en alcoholgebruik de grootste vermijdbare risicofactoren voor onze gezondheid zijn in Nederland, met jaarlijks 35.000 doden en 9 miljard zorguitgaven. Alleen met extra maatregelen kunnen de doelstellingen die in 2018 zijn geformuleerd worden bereikt. De Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF) trekken aan de bel: het moet snel beter, want meer dan de helft van alle Nederlanders heeft een (chronische) ziekte en dit aantal neemt toe. Als we niet vol inzetten op preventie neemt de druk op de zorg niet af en is dit op termijn zeer nadelig voor onze economie. We roepen de overheid daarom op om forse stappen voorwaarts te zetten op weg naar een gezonde generatie, samen met de partners van het preventieakkoord.

Directeur Gezonde Generatie Mark Monsma: “Het rapport van het RIVM laat zien dat er effectievere maatregelen moeten worden genomen om de doelstellingen te realiseren die in 2018 zijn afgesproken.  Die afspraken zijn er niet voor niks, want het aantal (chronisch) zieken blijft almaar toenemen. Dat is ook niet zo gek, want de ongezonde keuze is helaas nog steeds de makkelijkste. In de supermarkt is maar liefst 80% van het aanbod ongezond. Om te komen tot een gezonde generatie is het logisch om de gezonde keuze de makkelijkste en goedkoopste te maken. Daarin moeten we alle Nederlanders helpen, zeker degenen die het financieel zwaar hebben nu. Door het voorkomen van leefstijlgerelateerde aandoeningen wordt ook de druk op de zorg verlicht. Het draagt daarnaast bij aan een vitale economie. Extra urgent nu de personeelstekorten meer en meer toenemen.”

Veel steun vanuit Nederlanders 

Er is ook veel draagvlak voor preventie in Nederland. Zo wijst recent onderzoek uit dat driekwart van de Nederlanders (76%) wil dat de nieuwe regering actie onderneemt. Het onderzoek laat ook zien hoe belangrijk zij het vinden dat kinderen in een gezonde omgeving kunnen opgroeien; maar liefst 85% van de Nederlanders vindt dit een recht. Ook voor concrete maatregelen op het gebied van gezonde voedselomgeving, alcoholpreventie en rookvrij is er veel steun.

Noodzakelijke extra stappen 

De realiteit is dat ongezond leven nu makkelijker is dan gezond leven. We kunnen de gezonde keuze de makkelijkste en goedkoopste maken. Dat helpt om de sociaaleconomische gezondheidsverschillen en kansenongelijkheid te verkleinen én het leidt tot een snelle en broodnodige verlichting van de druk op de zorg. Dat is ook goed voor de arbeidsmarkt, voor nu en in de toekomst. Om de preventiedoelen te bereiken zijn er dus wel extra noodzakelijke stappen nodig:

1. Eenduidige strategie met meer oog voor collectief belang  
In het huidige preventieakkoord overgewicht en alcoholpreventie ontbreekt een eenduidige langetermijnstrategie. Het is belangrijk om te kijken naar de langetermijnbelangen van de samenleving als geheel (burgers, gezondheidszorg en economie). De kortetermijnbelangen van bijvoorbeeld de industrie kunnen niet leidend blijven. Uiteindelijk helpt ons dat ook niet in het realiseren van een vitale economie, omdat we daarvoor ook sterk afhankelijk zijn van gezonde Nederlanders.

2.  Meer effectieve maatregelen en betere uitvoering  

Om de doelen van het Nationaal Preventieakkoord voor 2040 alsnog te bereiken, moeten er volgens het RIVM ook meer effectieve concrete maatregelen worden getroffen. Ook moet de uitvoering beter en sneller. Zoals bij onderstaande extra maatregelen die ook door het RIVM zijn geadviseerd, omdat zij bijdragen aan de doelstellingen:

• De prijs van tabak moet structureel blijven stijgen, elk jaar met minimaal 10% bovenop de inflatie. Dat voorkomt dat kinderen beginnen en draagt bij aan de Rookvrije Generatie. Daarbij is belangrijk dat iedere roker gedurende het hele stopproces toegang heeft tot goede stoppen-met-rokenzorg.
• De afbouw van verkooppunten tabak moet veel sneller dan in 2032.
• Alcoholreclame heeft veel impact op alcoholgebruik. Kinderen zouden geen alcoholreclame meer moeten zien op plekken waar ze komen. Denk aan sport- en speelplekken.
• Verminder het aantal plekken waar alcohol geschonken en verkocht wordt waar juist kinderen en jongeren komen.
• Het goedkoper maken van gezonde voeding binnen de Schijf van Vijf ten opzichte van ongezonde voeding, onder andere door de btw-afschaffing op groente en fruit.
• Verbied marketing voor ongezonde voeding buiten de Schijf van Vijf gericht op kinderen.