Supermarkten: help onze kinderen gezond op te groeien

• Algemeen
• Gezonde voedselomgeving
• Standpunten

Blog van Diena Halbertsma, woordvoerder Gezonde Generatie en Jaap Seidell, emeritus hoogleraar voeding en gezondheid VU

Eind deze maand staat het Preventiedebat op de agenda van de Tweede Kamer. Politici bespreken hoe we de naderende gezondheidsramp kunnen keren, terwijl er tegelijkertijd miljoenen moeten worden bezuinigd. Een pijnlijke tegenstelling, nu overgewicht en obesitas epidemische vormen aannemen. Dit gaat over levens van miljoenen mensen, legt een onhoudbare druk op de zorg en kost de samenleving jaarlijks 79 miljard euro. Een belangrijke oorzaak ligt bij ongezond eten en drinken. Het verhoogt niet alleen het risico op overgewicht, maar ook op hart- en vaatziekten, kanker, diabetes type 2, maag-, darm- en leverziekten en nierschade.

Overgewicht wordt grotendeels veroorzaakt door de overvloed aan ongezond voedsel. Vooral supermarkten spelen hierin een cruciale rol. 70% Van wat we eten en drinken komt uit de supermarkt. Gezonde keuzes zijn schaars in het schap. Toch wordt vaak gezegd: “Je bepaalt toch zelf wat je in je winkelmandje stopt?” Maar als het alleen om vrije keuzes gaat, zou dan de helft van de volwassenen overgewicht hebben? Supermarkten maken het ons heel lastig om gezond te kiezen: 80% van hun voedselaanbod en 83% van de folderaanbiedingen is ongezond.

Kinderen zijn extra kwetsbaar

Ook voor veel kinderen is ongezond eten en drinken normaal: ze krijgen te weinig groenten en fruit binnen en te veel suiker, zout en ongezonde vetten. Al eén op de zeven heeft overgewicht of obesitas. Kinderartsen waarschuwen dat dit hun welzijn schaadt en de kans op chronische ziekten vergroot. Bovendien zijn kinderen makkelijker te beïnvloeden en dus vatbaar voor reclames. Voedselbedrijven besteden jaarlijks 1,6 miljard euro aan reclame, waarvan 80% voor ongezond eten en drinken. Deze reclames bereiken ook kinderen en beïnvloeden hun eet- en drinkgedrag.

En dat maakt het voor ouders een constante strijd. Hoe vaak ze ook ‘nee’ zeggen, de stroom aan ongezonde prikkels werkt ondermijnend. Supermarkten spelen doelbewust in op kinderen: verleidingen op ooghoogte, felle gekleurde verpakkingen en snoep bij de kassa zorgen voor eindeloos gezeur, gestamp of gekrijs. Daar zijn weinig ouders tegen opgewassen. Veel ouders laten hun kinderen daarom liever thuis als ze boodschappen in de supermarkt doen. Ouders en kinderen zouden enorm geholpen zijn met een omgeving waar gezond voedsel heel normaal is.

Supermarkten kunnen wél veranderen

Supermarkten hebben een verantwoordelijkheid om gezonde keuzes makkelijker te maken. Ondanks beloften uit het Nationaal Preventieakkoord gebeurt er te weinig, omdat de verkoop van ongezond eten en drinken meer winst oplevert. Winst die ten koste gaat van ons en onze kinderen.

Het is heel simpel om dit te doorbreken: alle supermarkten verplichten om meer gezonde en minder ongezonde producten te verkopen. Op deze verkoopdoelen kunnen ze hun slimme marketingstrategieën inzetten om gezond eten aantrekkelijker te maken. Bijvoorbeeld meer Schijf van Vijf-aanbiedingen, geen snoep bij de kassa of een groter aanbod van gezond.

Doen supermarkten dan helemaal niets? Zeker wel, maar het is lang niet genoeg om de gezondheidsramp op te lossen. Opvallend is dat budgetsupers zoals Lidl en Dirk meer stappen zetten richting een gezondere supermarkt dan grote spelers zoals Albert Heijn en Jumbo.

Tijd voor politieke moed

Als we écht willen dat onze kinderen gezond opgroeien dan moet de politiek daadkrachtig ingrijpen. Geen vrijblijvende beloftes meer, maar harde afspraken zodat supermarkten meer gezond en minder ongezond voedsel verkopen. Zo worden supermarkten geen onderdeel van het probleem maar juist de sleutel tot de oplossing. En werken we aan een samenleving waar gezond eten en drinken normaal is. En waar verbetering van onze gezondheid hand in hand gaat met minder kosten in de zorg.

Wil je ook dat supermarkten meer doen om ons en onze kinderen te stimuleren om voor gezonde voeding te kiezen? Teken dan onze ouderbrief aan supermarkten.