Jongeren: ‘Keuze voor frisdrank wordt vooral door omgeving opgelegd’

• Gezonde voedselomgeving
• Nieuws
• Persberichten

Onderzoek naar rol van frisdrank in het leven van Amsterdamse jongeren

Amersfoort, 18 maart 2025 - Nederlandse jongeren vinden het drinken van frisdrank heel normaal. Ze wijten hun frisdrankgedrag aan het feit dat het overal om hen heen verkrijgbaar en goedkoop is: ze weten dat suikerhoudende frisdrank slecht is voor hun gezondheid, maar ze kunnen de verleiding om frisdrank te kopen niet weerstaan. De jongeren geven duidelijk aan: maak frisdrank duurder, dan kopen we minder. Dit blijkt uit wetenschappelijk onderzoek van de Vrije Universiteit in samenwerking met de GGD Amsterdam.

Dit is het eerste wetenschappelijke onderzoek naar de rol van frisdrank in de leefwereld van Amsterdamse jongeren zelf. De jongeren werden in het onderzoek persoonlijk geïnterviewd over hun frisdrankgebruik. Dit onderzoek is onlangs wetenschappelijk gevalideerd en gepubliceerd in BMC Public Health.

Frisdranken zijn overal verkrijgbaar waar jongeren komen: thuis, op school, de supermarkt en online. Het onderzoek laat zien dat deze omgeving van jongeren ervoor zorgt dat zij frisdrank normaal vinden. Jongeren weten wel dat het drinken van suikerrijke frisdranken gezondheidsrisico’s veroorzaakt, zoals overgewicht en diabetes type 2. Maar ze vinden gezonde alternatieven, zoals een flesje water, hun geld niet waard. Wat ze op de basisschool leerden over gezonde voeding wordt eigenlijk in hun puberteit tenietgedaan. De jongeren weten dat frisdrank ongezond is, maar door de wereld om hen heen lukt het ze niet om de gezonde keuzes te maken.

“We weten allemaal dat het niet gezond is, toch drinken we het” (jongen, 16 jaar).

Rian Pepping, onderzoeker GGD Amsterdam: ‘Dit onderzoek laat zien hoe sterk frisdrank de gewoonte is geworden onder jongeren; het is normaal om de hele dag door blikjes frisdrank te drinken. Maar frisdrank draagt bij aan onder meer overgewicht en diabetes type 2. Het zou niet zo normaal moeten zijn om zoveel te drinken. Dus als we echt verandering willen, moeten we de norm veranderen waarin gezonde keuzes normaal zijn. Actief de omgeving van jongeren gezonder maken en ze beschermen tegen de continue beschikbaarheid, lage prijs en de misleidende invloed van (online) marketing. Pas als we strategieën gebruiken die prijs, zichtbaarheid, beschikbaarheid en kennis combineren, kunnen we frisdrankconsumptie aanpakken.’

Relax, conversation and women friends at a skate person for chilling, speaking or weekend hangout together. Trust, communication and gen z people outdoor for travel, bonding or sharing gossip outside

Gezonde voeding moet beter verkrijgbaar, goedkoper en aantrekkelijker worden en ongezonde voeding duurder en minder aantrekkelijk. Het is altijd een combinatie van maatregelen die met elkaar het optimale effect kunnen bereiken. GGD Amsterdam werkt samen met het Diabetes Fonds, de Hartstichting, het MDL Fonds en de Nierstichting namens het collectief van De Gezonde Generatie aan het gezonder maken van de voedselomgeving van jongeren. Hierbij roepen ze de politiek op een pakket aan maatregelen in te voeren, te starten met een slimme suikertaks op suikerhoudende dranken en een verbod op ongezonde kindermarketing:

• Hoe meer suiker, hoe hoger de belasting. Daarmee stimuleert de slimme suikertaks producenten om minder suiker aan hun dranken toe te voegen. Zo hoeven de fabrikanten de dranken niet duurder te maken, maar worden ze wél gezonder. Hierdoor komen meer aantrekkelijk geprijsde gezondere alternatieven beschikbaar wat de gezonde keuze makkelijker maakt. VWS-staatssecretaris Karremans zal de keuze voor een slimme suikertaks op korte termijn kunnen maken met steun van de Kamer.
• Een verbod op ongezonde kindermarketing: omdat ongezonde kindermarketing ervoor zorgt dat jongeren suikerhoudende producten associëren met saamhorigheid, vreugde en een bepaalde levensstijl. Marketing draagt bij aan een verschuiving in sociale normen waardoor ongezond voedsel als sociaal acceptabel wordt gezien. Vooral jongeren zijn daar zeer gevoelig voor. Daarom zou marketing van ongezonde producten voor kinderen moeten verboden, zoals ook wordt bepleit door de WHO en UNICEF

Diena Halbertsma namens De Gezonde Generatie: ‘Ik maak me grote zorgen dat 1 op de 8 kinderen overgewicht heeft. Veel frisdrank drinken draagt daaraan bij en is slecht voor je gezondheid. Jongeren weten dit zelf ook, maar kunnen de verleiding om het te kopen niet weerstaan. Ze zeggen: maak frisdrank duurder, dan ga ik het minder kopen. Een slimme suikertaks op suikerhoudende dranken kan dus echt verschil maken. Die maatregel moet zo snel mogelijk ingevoerd worden.’ 

Het onderzoek ‘Soft drinks are normal’: Understanding the lived experiences of Dutch teenagers with respect to sugar-sweetened beverages, is tot stand gekomen met steun van het Diabetes Fonds en de Vrije Universiteit Amsterdam. Lees hier het volledige onderzoek.